Unijny pakiet odpadowy narzuca Polsce i innym krajom członkowskim Unii Europejskiej ambitne cele dotyczące recyklingu odpadów opakowaniowych. Te cele to 65 procent do roku 2025 oraz 70 procent do roku 2030. W związku z tym, Polska szykuje się do rewolucji w zarządzaniu odpadami.

Zmiany te zakładają wdrożenie rozszerzonej odpowiedzialności producentów oraz systemu kaucyjnego. Obecnie, koszty związane z selektywną zbiórką i recyklingiem odpadów opakowaniowych ponoszą gminy, które przerzucają je na mieszkańców. Jednak nowe przepisy mają przenieść te koszty na producentów opakowań.

Rozszerzona odpowiedzialność producenta oznacza, że producenci opakowań będą odpowiedzialni nie tylko za swoje produkty na etapie wprowadzenia na rynek, ale również za ich końcowy etap życia, czyli recykling. To oznacza, że przedsiębiorcy, którzy stosują opakowania – od butelek po żywność, po folie i inne, będą musieli za nie odpowiadać.

Polska zobowiązała się do wprowadzenia rozszerzonej odpowiedzialności producentów na mocy unijnego pakietu odpadowego przyjętego w 2018 roku. Wraz z tym systemem, przedsiębiorstwa wprowadzające opakowania na rynek będą musiały partycypować w kosztach ich selektywnej zbiórki, segregacji i przygotowania do recyklingu.

W połączeniu z tym systemem miał być wprowadzony również system kaucyjny, który ma zachęcić konsumentów do oddawania zużytych opakowań do punktów zbiórek. Nowe przepisy weszły teoretycznie w życie 2022 roku.

Wdrożenie tych zmian cały czas wymaga od nas gruntownych zmian wszystkich uczestników systemu. Anna Sapota, wiceprezes ds. relacji rządowych w Europie Północno-Wschodniej w firmie TOMRA, producenta maszyn do recyklingu, powiedziała swojego czasu, że koniecznym jest znalezienie sposobu, aby producent ponosił odpowiedzialność finansową i organizacyjną za odpady opakowaniowe.

Unijny pakiet odpadowy ustanawia także wyższe cele dotyczące recyklingu odpadów komunalnych i opakowaniowych, które Polska ma spełniać. Do 2025 roku przynajmniej 55 procent odpadów komunalnych powinno być poddawanych recyklingowi, a do 2030 roku – 60 procent. W przypadku odpadów opakowaniowych, poziom recyklingu ma wzrosnąć do 65 procent w 2025 roku i 70 procent do 2030 roku.

Zgodnie z dotychczasowo obowiązującymi przepisami, koszty recyklingu opakowań ponoszą gminy, co wpływa na opłaty nałożone na obywateli. Nowe przepisy przeniosą te koszty na producentów, co ma zachęcić ich do bardziej efektywnego zarządzania opakowaniami.

Raport Eunomia Research & Consulting i firmy TOMRA wskazuje, że Polska musi zmienić mechanizm finansowania systemu rozszerzonej odpowiedzialności producenta. Jedynie pełne pokrycie kosztów przez producentów oraz odpowiednie rozwiązania organizacyjne pozwolą osiągnąć cele klimatyczne Unii Europejskiej.

W większości wydawać się może, że gminy oczekują takiej zmiany i wdrożenia rozszerzonej odpowiedzialności producentów, szacując, że choć część środków z tego systemu wesprze lokalne systemy gospodarki odpadami i obniży koszty dla mieszkańców które od pewnego czasu zaczynają być przytłaczające.

Kaucyjny system zbierania opakowań cieszy się poparciem konsumentów, zgodnie z raportem Polskiego Stowarzyszenia Zero Waste z 2021 roku, którego wyniki wskazują, że prawie 90 procent Polaków popiera to rozwiązanie. System kaucyjny jest już dobrze znany w innych krajach Unii Europejskiej, takich jak Dania, Finlandia, Niemcy, Holandia, Norwegia, Szwecja i Litwa. Projektując wdrażanie rozszerzonej odpowiedzialności producenta, Polska może czerpać z doświadczeń tych krajów.

Wprowadzenie tych zmian w Polsce ma na celu stworzenie rozwiązania "win-win-win" - korzystnego zarówno dla konsumentów, producentów, jak i samorządów. To krok w kierunku bardziej zrównoważonej i przyjaznej dla środowiska gospodarki odpadami.

Zdjęcie dodane przez MART PRODUCTION